دهکده تورتوک، روستای جدامانده ای که کشورش را از دست داد!
دهکده تورتوک تا سال 1971 بخشی از کشور پاکستان به شمار می‌رفت. ارتش هند در این سال طی جنگی بر سر مرزها روی خط کنترل این دهکده را اشغال کرد و هرگز آن را پس نداد. اما چرا این اتفاق افتاد؟
تاریخچه‌ای پرهیاهو
رسیدن به تورتوک بسیار دشوار است. این دهکده کوچک در انتهای دور دره نوبرای منطقه لاداخ در شمال هند واقع شده است و رودخانه شیوک و قله‌های مرتفع رشته کوه کاراکورم آن را احاطه کرده‌اند. پیرامون آن پر از قطعه سنگ است و برای ورود به شهر و خروج از آن تنها یک جاده وجود دارد: مسیری ناهموار که از معابر مرتفع می‌گذرد تا به شهر لِه برسد. تاریخ پرهیاهوی دهکده آرام تورتوک حتی از منظره آن نیز جالب‌تر است؛ زیرا دهکده‌ای است که کشور خود را از دست داده است.
دهکده بالتی هند
درحالی‌که دیگر قسمت‌های لاداخ بودایی هستند و تبتی‌های لاداخی در آن‌ها زندگی می‌کنند، تورتوک یک دهکده بالتی است (بالتی ها قومی از نژاد تبتی‌ها هستند که عمدتا در منطقه اسکاردوی پاکستان زندگی می‌کنند.). اهالی دهکده، مسلمان نوربخشی هستند که شاخه‌ای از گرایش صوفی در اسلام می‌باشد و به زبان بالتی (یکی از زبان‌های تبت) صحبت می‌کنند، شلوار کمیز می‌پوشند و با قوم و خویش‌های خود در کشور پاکستان که 6 کیلومتر با آن‌ها فاصله دارند، نقاط مشترک بیشتری دارند. درواقع تورتوک تا سال 1971 بخشی از پاکستان بود و سپس ارتش هند طی جنگی بر سر مرزها روی خط کنترل، آن را اشغال کرد. خط کنترل خطی است که از برخی از بلندترین و ناهموارترین مناظر کوهستانی سیاره زمین می‌گذرد و این دو کشور بر سر آن اختلاف دارند.
جدا شده توسط یک مرز
هند به دلیل دغدغه‌هایش درباره‌ی امنیت مرزی، هرگز این دهکده را پس نداد. آن دسته از اهالی که در روز اشغال سال 1971 به دیدن دوستانشان رفته بودند یا در قسمت دیگری از پاکستان کار می‌کردند، هرگز نتوانستند بازگردند و سال‌هاست که هند ورود و خروج به منطقه را ممنوع کرده است و آن را شدیدا کنترل می‌کند. البته ناحیه مرزی طی دهه اخیر آرام‌تر بوده است. در سال 2010 درهای دهکده تورتوک به روی گردشگران باز شدند و به افراد اجازه داده شد تا بتوانند یک دهکده و سبک زندگی منحصربه‌فرد را ببینند. اهالی بالتی از دیوارهای سنگی کوهستان کاراکورم پیرامونشان بیشترین بهره را می‌برند و در کوچه‌های سنگ‌فرش شده‌شان خانه‌های سنگی ظریف و کانال‌های آبیاری سنگی برای آب‌رسانی به مزارعشان می‌سازند.
راه‌حلی هوشمندانه برای خنک کردن
تورتوک نسبت به دیگر قسمت‌های منطقه مرتفع لاداخ ارتفاع کمتری دارد و 2900 متر بالاتر از سطح دریا قرار گرفته است. تابستان در این ارتفاع می‌تواند بسیار گرم باشد و اهالی دهکده با استفاده از سنگ‌های پیرامونشان سیستم‌های سنگی خنک‌کننده برای ذخیره غذاهایی مانند گوشت، کره و دیگر مواد غذایی فاسد شونده ساخته‌اند تا در ماه‌های گرم سال از خراب شدن آن‌ها جلوگیری کنند. طراحی این انبارهای سنگی که در زبان بالتی به آن‌ها «نانگچانگ» به معنی «خانه سرد» می‌گویند، به‌گونه‌ای است که جریان هوا از شکاف‌هایی که در آن‌ها گذاشته شده است عبور می‌کند و مواد غذایی را نسبت به دمای هوای بیرون خنک‌تر نگه می‌دارد.
سایه‌های سبز
درحالی‌که محصول عمده این ناحیه جو می‌باشد، زیرا از معدود دانه‌هایی است که تنها در ارتفاع رشد می‌کنند، اما ارتفاع نسبتا پایین‌تر تورتوک باعث شده است تا اهالی بالتی بتوانند گندم سیاه هم بکارند. ساکنان این دهکده، تولیدکننده‌ی بخش عظیمی از زردآلو و گردوی هند نیز هستند و دهکده‌شان از این جهت معروف شده است. کار زراعت این محصولات بسیار طاقت فرساست و در تمام طول سال دهکده شبیه به لحاف چندتکه‌ای از زمین‌های کاشته شده یا درو شده می‌باشد. تورتوک برخلاف دیوارهای خشک و بی آب و علف کوهستان کاراکورم و آبدره‌های آن، یک آبادی سرسبز است.
پایبند به اصول فرهنگی
علی‌رغم اینکه هند و پاکستان هنوز بر سر کشمیر با هم اختلاف دارند، اما زندگی در تورتوک با آرامش و دل‌خوشی جریان می‌یابد. کشور هند برای تمام ساکنان دهکده کارت شناسایی ملی صادر کرده است و آن‌ها پس از اشغال سال 1971 به شهروندان رسمی هند تبدیل شده‌اند. به‌تازگی نیز تلاش‌هایی برای مدرن سازی دره نوبرا صورت گرفته است؛ جاده‌های بهتری ساخته شده‌اند، خدمات سلامت بهتری ارائه می‌شوند، حمل‌ونقل بهبود یافته است و اخیراً گردشگری نیز در این ناحیه رونق پیدا کرده است. این‌ها برای تورتوک به معنی پیشرفت می‌باشند.
البته این منطقه خیلی شبیه به هند نیست. باغ‌های زردآلو، مساجد نوربخشی، خانه‌های سنگی و کانال‌های آبیاری، غذاهای سنتی بالتی مانند کیسیر (نان گندم‌سیاه) با گوشت گاومیش یا مشکات، زردآلو و خمیر گردو، و بالای، سوپی با نودل های بزرگ گندم‌سیاه، همه و همه فرهنگ دهکده را نزدیک به ریشه‌های بالتی آن نگه می‌دارند.
رنگ‌های پاییزی
زیبایی این دهکده در پاییز دوچندان می‌شود؛ ردیف‌های درختان صنوبر تغییر رنگ می‌دهند و خود را از منظره سنگی اطراف متمایز می‌کنند. بااینکه دیگر دهکده‌های لاداخی موجود در دره نوبرا نیز در کارهای خود از سنگ بهره می‌گیرند، اما ساخته‌های آن‌ها به ظرافت و دقت ساخته‌های دهکده تورتوک نمی‌رسد. در منطقه‌ای که پر از زمین‌لرزه و رانش زمین است، دیوارهای سنگی بالتی مقاوم و مغرور برجای خود می‌ایستند.
دنیایی رو به پیشرفت
اینجا مکانی است که ساکنان آن نه تنها آموخته‌اند که چگونه با محیط پیرامون خشن خود هم‌زیستی داشته باشند، بلکه پیشرفت هم کرده‌اند. اهالی دهکده علی‌رغم از دست دادن کشور سابقشان نسبت به ریشه‌های فرهنگی خود وفادار مانده‌اند و اکنون‌که از سرتاسر دنیا مهمان می‌پذیرند، به دنبال آینده و پیشرفت خود می‌باشند.
تمام تصاویر توسط دیو استامبولیس گرفته شده است.
